با افزایش تنش‌های اقتصادی میان چین و ایالات متحده و همزمان با پیشتازی آمریکا در عرصه استخراج بیت کوین، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال عقب‌نشینی پکن از سیاست ممنوعیت استخراج ارز دیجیتال بار دیگر اوج گرفته است. گزارش جدید دانشگاه کمبریج و اظهارات تحلیل‌گران، تصویر پیچیده‌ای از آینده سیاست‌گذاری دیجیتال چین ارائه می‌دهد؛ کشوری که در ظاهر با ارز دیجیتال دشمن است، اما در عمل هنوز بازیگری پنهان و قدرتمند باقی مانده است.
سلطه جدید آمریکا بر استخراج جهانی بیت کوین
بر اساس گزارش بی‌این‌کریپتو (Beincrypto)، طبق نتایج مطالعات مالی دانشگاه کمبریج (Cambridge Centre Finance)، آمریکا اکنون با سهمی معادل ۷۵/۴ درصد از کل نرخ هش جهانی (Global Hashrate)، بزرگ‌ترین مرکز استخراج بیت کوین در دنیاست. این آمار نشان‌دهنده جابه‌جایی چشمگیر قدرت از شرق به غرب است؛ چرا که در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، چین خود تا حدود ۷۵ درصد استخراج جهانی را به دوش می‌کشید.
اما از زمان اعمال ممنوعیت‌های پیاپی در چین، استخراج‌کنندگان یا به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند یا به فعالیت زیرزمینی روی آورده‌اند. در مقابل، آمریکا با زیرساخت‌های قانونی و دسترسی به منابع انرژی گسترده، به سرعت جای خالی چین را پر کرده است.
سابقه سخت‌گیری چین علیه ارز دیجیتال
چین از سال‌ها پیش سیاستی سخت‌گیرانه نسبت به ارز دیجیتال در پیش گرفت. در سال ۲۰۱۹، کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی این کشور (NDRC) استخراج ارز دیجیتال را در فهرست صنایع “نامطلوب” قرار داد. سپس در سال ۲۰۲۱، دولت مرکزی تمام فعالیت‌های مربوط به ارز دیجیتال – از جمله استخراج، معامله و خدمات پلتفرمی – را به‌طور رسمی ممنوع اعلام کرد.
دلایل این ممنوعیت شامل نگرانی‌های مربوط به مصرف انرژی بالا، کنترل سرمایه، و جلوگیری از بی‌ثباتی مالی در کشور بود. با این حال، واقعیت میدانی نشان می‌دهد که توقف کامل استخراج، دست‌کم به شکل غیررسمی، هرگز رخ نداده است.
آیا واقعاً استخراج در چین متوقف شده؟
شواهد نشان می‌دهد که فعالیت استخراج در چین حتی پس از اعمال ممنوعیت‌ها ادامه داشته است. دنیل بتن (Daniel Batten)، تحلیل‌گر زیست‌محیطی مرتبط با بیت کوین، در گزارشی در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که سهم چین از کل نرخ هش جهانی همچنان حدود ۱۵ درصد است. به گفته او، بسیاری از استخراج‌ها در مناطقی با برق ارزان یا به‌صورت پراکنده در ساختارهای “آف‌شور” و مخفی انجام می‌شود.
نیک پاکرین (Nic Puckrin)، بنیان‌گذار پایگاه تحلیلی Coin Bureau، نیز در گفت‌وگویی با رسانه بی‌این‌کریپتو (BeInCrypto) می‌گوید:
با وجود ممنوعیت رسمی، زیرساخت‌ها همچنان وجود دارند. از تجهیزات آماده گرفته تا کانال‌های معامله برون‌مرزی. چین می‌داند چگونه در صورت نیاز، به‌طور غیرمستقیم و استراتژیک بازگردد.
برگ برنده چین؛ فناوری ASIC و مزیت جغرافیایی
یکی از مهم‌ترین عناصر در استخراج بیت کوین، استفاده از دستگاه‌های ASIC (مدارهای مجتمع با کاربرد خاص) است که برای الگوریتم‌های پیچیده اثبات کار (Proof of Work) طراحی شده‌اند. چین همچنان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این تجهیزات است و بخش بزرگی از سخت‌افزارهای مورد استفاده در آمریکا، در چین تولید می‌شود.
بیشتر بخوانید: دستگاه ماینر چیست؟ آموزش انتخاب بهترین ماینر با بالاترین درآمد
این مزیت فنی به چین این امکان را می‌دهد که در صورت تجدیدنظر در سیاست‌ها، با سرعت بالا به رقابت بازگردد. افزون بر این، پایین بودن هزینه برق در برخی مناطق چین، مانند استان‌های سیچوآن و شین‌جیانگ، همچنان یک مزیت بالقوه محسوب می‌شود.
فشار تعرفه‌ای ترامپ؛ محرک تغییر رویکرد پکن؟
با بازگشت دونالد ترامپ به صحنه سیاسی و تهدید به تشدید جنگ تعرفه‌ای علیه چین، احتمال می‌رود پکن از ابزارهای دیجیتالی برای مقابله با فشارهای اقتصادی استفاده کند. تحلیل‌گران بر این باورند که ترکیب تعرفه‌های جدید، رشد سلطه آمریکا بر استخراج بیت کوین، و روند جهانی شدن ارز دیجیتال ممکن است چین را به‌سوی بازنگری در سیاست‌ها سوق دهد.
پاکرین در این‌باره می‌گوید:
بعید است که چین به‌زودی ممنوعیت‌ها را لغو کند، اما با افزایش سهم آمریکا از نرخ هش، پکن قطعاً نظاره‌گر تحولات است و ممکن است به‌صورت غیرعلنی تغییراتی ایجاد کند.
استراتژی ارزی چین؛ فراتر از بیت کوین
در کنار بیت کوین، چین برنامه‌ریزی وسیعی برای توسعه یوآن دیجیتال (e-CNY) دارد. این پروژه که بخشی از سیاست‌های “کاهش وابستگی به دلار آمریکا” (De-dollarization) است، با هدف تقویت قدرت پول ملی در مبادلات جهانی طراحی شده و اکنون در مراحل پیشرفته‌تری نسبت به سایر کشورها قرار دارد.
بیشتر بخوانید: آیا چین می‌تواند از فعالیت بیت‌کوین جلوگیری کند؟
تموجین لویی (Temujin Louie)، مدیرعامل Wanchain، در این خصوص می‌گوید:
چین همواره رویکردی چندلایه و دقیق در سیاست‌گذاری دارد. اگر تغییری ایجاد شود، بر اساس نیازهای داخلی و تحولات بازار جهانی خواهد بود، نه صرفاً اقدامات آمریکا.
استفاده پنهانی از بیت کوین در مبادلات انرژی توسط چین
شاید عجیب به نظر برسد، اما گزارش‌هایی از سوی شرکت سرمایه‌گذاری VanEck تأیید می‌کند که چین و روسیه، دو کشوری که تحت فشار تحریم‌های آمریکایی هستند، برخی از مبادلات انرژی خود را با بیت کوین انجام می‌دهند. این اقدامات، اگرچه مغایر با موضع رسمی چین است، اما نشان می‌دهد که پکن در عمل از بیت کوین به عنوان ابزاری برای دور زدن دلار استفاده می‌کند.
پاکرین در این‌باره می‌گوید:
با تبدیل شدن دلار آمریکا به یک ابزار فشار سیاسی، کشورهایی مثل چین به دنبال جایگزین‌هایی هستند. بیت کوین یکی از گزینه‌های مهم است.
جمع‌بندی
چین ممکن است در ظاهر دشمن بیت کوین باشد، اما در عمل، بازیگر پنهانی اما قدرتمند در بازار ارز دیجیتال جهانی است. فشار تعرفه‌ای، افزایش قدرت آمریکا در استخراج، و تلاش برای کاهش سلطه دلار، می‌تواند باعث تغییر تدریجی سیاست‌های چین شود.
حتی اگر پکن به‌صورت رسمی موضع خود را تغییر ندهد، اقتصاد سایه‌ای ارز دیجیتال در این کشور به رشد خود ادامه خواهد داد و ممکن است دوباره سهم بالایی از استخراج جهانی را به چین بازگرداند که در این صورت بدون اعلام رسمی، اما با برنامه‌ریزی دقیق خواهد بود.
