ارز دیجیتال پای نتورک (Pi Network) که با وعده استخراج رایگان از طریق تلفن همراه در سال ۲۰۱۹ متولد شد، اکنون با بیش از ۷۰ میلیون کاربر ثبت‌نام شده و فقط ۹.۱۱ میلیون کیف پول فعال، مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده است. عرضه این ارز دیجیتال به صرافی‌های خارجی در فوریه ۲۰۲۵ نقطه عطفی بود که با افت شدید قیمت همراه شد. در این گزارش به بررسی جامع وضعیت فعلی پای نتورک، چالش‌های پیش رو و آینده احتمالی آن می‌پردازیم.
تاریخچه پای نتورک: از تولد تا عرضه به بازار
به گزارش کوین‌تلگراف (Cointelegraph)، پای نتورک در ۱۴ مارس ۲۰۱۹ (روز جهانی پای) با مفهومی ساده اما جذاب راه‌اندازی شد: استخراج ارز دیجیتال با گوشی هوشمند بدون نیاز به تجهیزات گران‌قیمت یا مصرف برق بالا.
این ایده به سرعت محبوبیت پیدا کرد. میلیون‌ها نفر به این شبکه پیوستند، جذب مفهوم استخراج رایگان موبایلی و فرصت ورود زودهنگام به پروژه‌ای که می‌توانست بعدها ارزشمند شود. اپلیکیشن پای نتورک کار را ساده کرده بود: ثبت‌نام می‌کردید، چند دوست را دعوت می‌کردید، هر ۲۴ ساعت یک دکمه را فشار می‌دادید و شاهد افزایش تدریجی موجودی پای خود بودید.
نقشه راه اولیه پای نتورک
مسیر توسعه پای نتورک قرار بود مرحله به مرحله پیش برود:
- شروع با استخراج موبایلی
- راه‌اندازی شبکه آزمایشی
- اجرای فرآیند احراز هویت (KYC)
- و در نهایت، راه‌اندازی کامل شبکه اصلی با قابلیت معامله واقعی
اما آخرین مرحله بسیار طولانی‌تر از انتظار همه شد.
وضعیت فعلی پای نتورک در سال ۲۰۲۵
پس از سال‌ها در بلاتکلیفی، پای نتورک سرانجام در فوریه ۲۰۲۵ شبکه اصلی خود را برای معاملات خارجی باز کرد. این اتفاق باید یک پیروزی بزرگ باشد، اما همه چیز طبق انتظار پیش نرفت.
عرضه به صرافی‌ها و نوسانات قیمت
قیمت پای نتورک در زمان عرضه اولیه به صرافی‌های خارجی با رشد چشمگیری همراه بود و به اوج ۲.۹۸ دلار در اواخر فوریه رسید. اما این هیجان دوام نیاورد. با شروع فروش توکن‌ها توسط پذیرندگان اولیه و کمبود کاربردهای دنیای واقعی، قیمت به شدت سقوط کرد. تا اوایل مه ۲۰۲۵، ارزش آن به حدود ۰.۵۸ دلار کاهش یافت که بیش از ۷۰ درصد افت را نشان می‌داد.
کاهش حجم معاملات از میلیاردها دلار در فوریه ۲۰۲۵ به حدود ۴۰ میلیون دلار در ماه‌های بعدی، سؤالات جدی را مطرح کرد: آیا تقاضا واقعی بود یا توسط سفته‌بازی، بات‌ها یا بازارسازی داخلی متورم شده بود؟
چالش‌های پذیرش و استفاده واقعی
یکی از مهم‌ترین چالش‌های پای نتورک فقدان کاربرد واقعی است. در حال حاضر، امکان خرید پای نتورک در بازارهای محدود اجتماعی و برنامه‌های آزمایشی کوچک وجود دارد، اما مشخص نیست توسعه اکوسیستم کامل اپلیکیشن‌ها و خدمات با چه سرعتی یا با چه جدیتی در حال پیشرفت است.
علاوه بر این، بسیاری از کاربران هنوز نتوانسته‌اند موجودی خود را به شبکه اصلی منتقل کنند. فرآیند احراز هویت (KYC) به یک گلوگاه تبدیل شده و بسیاری همچنان در انتظارند تا بدانند چه زمانی یا آیا اصلاً می‌توانند به توکن‌هایی که سال‌ها استخراج کرده‌اند، دسترسی پیدا کنند.
دلایل تردید جامعه ارزهای دیجیتال نسبت به پای نتورک
با گذشت ماه‌ها و تبدیل شدن به سال‌ها، نشانه‌های هشداردهنده بیشتری ظاهر شد و جامعه شروع به طرح سؤالات جدی کرد.
۱. تأخیر طولانی در راه‌اندازی شبکه اصلی
پای نتورک در سال ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد و کاربران سال‌ها شنیدند که شبکه اصلی به‌زودی کار خود را شروع می‌کند. ابتدا شبکه آزمایشی بود. سپس شبکه اصلی بسته. سپس به‌روزرسانی نقشه راه. شبکه واقعی باز در اوایل سال ۲۰۲۵، یعنی شش سال بعد، از راه رسید و تا آن زمان، بسیاری از باورمندان اولیه شروع به از دست دادن ایمان خود کرده بودند.
۲. تمرکز قدرت در دست تیم اصلی
علی‌رغم صحبت از غیرمتمرکزسازی، واقعیت این است که تیم اصلی پای نتورک کنترل تقریباً کامل پروژه را حفظ کرده است.
هر نود فعال در شبکه اصلی؟ توسط آن‌ها کنترل می‌شود. بیشتر عرضه توکن؟ هنوز در دست آن‌هاست.
این مسئله با باور کاربران ارزهای دیجیتال که به قدرت توزیع‌شده و شبکه‌های هدایت‌شده توسط جامعه اعتقاد دارند، همخوانی ندارد. در حال حاضر، پای بیشتر شبیه یک شرکت خصوصی است تا یک پروتکل غیرمتمرکز.
۳. فقدان شفافیت
نقطه اختلاف دیگر، فقدان جزئیات درباره نحوه عملکرد واقعی است. وایت‌پیپر مبهم است. هیچ تجزیه و تحلیل روشنی از اقتصاد توکن، جدول زمانی آزادسازی توکن‌ها، مکانیسم‌های سوزاندن و بینشی در مورد کنترل عرضه وجود ندارد. بدون این اطلاعات، قضاوت درباره سلامت یا ارزش آینده پروژه برای هر کسی دشوار است.
وضعیت پذیرش پای نتورک در صرافی‌ها
علی‌رغم سال‌ها هیجان، پای نتورک هنوز در صرافی‌های بزرگ مانند بایننس (Binance) یا کوین‌بیس (Coinbase) لیست نشده است. در برخی پلتفرم‌ها مانند او‌کی‌ایکس (OKX) و بیت‌گت (Bitget) قابل معامله است، اما حتی در آنجا هم اوضاع متزلزل است.
برخی کاربران مشکلاتی در برداشت توکن‌های خود گزارش کرده‌اند، صرافی‌ها افزایش ترافیک و سایر دلایل فنی مبهم را مقصر می‌دانند. همه چیز کمی شکننده به نظر می‌رسد.
برای مثال، یک کاربر در بیت‌گت گزارش کرده که ۱۵۰۰ توکن پای واریز کرده، اما آن‌ها غیرقابل دسترس بوده‌اند، بدون جدول زمانی مشخصی برای حل مشکل. در او‌کی‌ایکس، برداشت‌ها بیش از ۲۴ ساعت معلق شد و از کاربران خواسته شد شناسایی و تأیید ایمیل ارائه دهند، اما پاسخ‌های مبهمی مانند درخواست شما در ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده تکمیل خواهد شد، دریافت کردند.
تا آوریل ۲۰۲۵، کاربران گزارش دادند که مکسی (MEXC)، صرافی دیگری که پای را لیست کرده بود، برداشت‌های پای را تعلیق کرده است که نگرانی‌هایی را درباره نقدینگی و قابلیت اطمینان پلتفرم ایجاد کرد.
آیا پای نتورک کلاهبرداری است یا فقط چشم‌اندازی شکست‌خورده؟
هر پروژه ارز دیجیتال که با مشکل مواجه می‌شود، کلاهبرداری نیست. برخی فقط ایده‌های بلندپروازانه‌ای هستند که به نتیجه نمی‌رسند. پس پای نتورک کجا قرار می‌گیرد؟
در ظاهر، پای نتورک با الگوی کلاهبرداری کلاسیک مطابقت ندارد. هیچ عرضه اولیه سکه (ICO) یا سرمایه‌گذاری اولیه‌ای نیاز نبود، فقط یک اپلیکیشن که به شما اجازه می‌دهد با ضربه روزانه روی گوشی خود، پای استخراج کنید. این یک مانع ورودی پایین است و میلیون‌ها نفر را جذب کرد.
اما اگر کمی عمیق‌تر بررسی کنیم، مسائل مبهم‌تر می‌شوند. کل سیستم به شدت بر معرفی افراد جدید تکیه دارد و کاربران را تشویق می‌کند تا برای افزایش نرخ استخراج خود، افراد بیشتری را وارد کنند. این نوع ساختار بیشتر شبیه یک طرح بازاریابی چندسطحی است تا یک پروژه ارز دیجیتال غیرمتمرکز.
سپس جنبه کسب درآمد وجود دارد. اپلیکیشن پر از تبلیغات است و کاربران ملزم به تکمیل فرآیند احراز هویت هستند که اطلاعات شخصی خود را در اختیار می‌گذارند. بنابراین، اگرچه پول پرداخت نمی‌کنید، با توجه و اطلاعات خود هزینه می‌کنید.
با توجه به این تحولات، منتقدانی مانند بن ژو (Ben Zhou)، مدیرعامل بای‌بیت (Bybit) و جاستین بونز (Justin Bons)، بنیانگذار سایبر کپیتال (Cyber Capital)، به طور علنی نسبت به مشروعیت پای نتورک ابراز تردید کرده‌اند.
پای نتورک ممکن است یک کلاهبرداری آشکار نباشد، اما ترکیبی از عملیات مبهم، تاکتیک‌های معرفی تهاجمی و استراتژی‌های کسب درآمد مشکوک قطعاً ابروها را بالا می‌برد.
آیا پای نتورک می‌تواند احیا شود یا کار تمام است؟
آیا راهی برای پیشرفت پای نتورک وجود دارد؟ احتمالاً، اما مسیر سختی پیش رو است.
۱. شفافیت کلیدی است
متن‌باز کردن کد به جامعه اجازه می‌دهد آنچه در جریان است را تأیید کنند و اعتماد ایجاد کنند.
۲. نیاز به کاربرد واقعی
در حال حاضر، نگهداری پای چیزی فراتر از امید به ارزش آینده ارائه نمی‌دهد. ادغام پای در موارد استفاده واقعی، مانند پرداخت‌ها یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، به توکن هدف می‌دهد.
۳. لیست شدن در صرافی‌های بیشتر
در حال حاضر، پای در تعداد محدودی از صرافی‌ها در دسترس است که نقدینگی و کشف قیمت را مختل می‌کند. صرافی‌های بزرگ مانند بایننس و کوین‌بیس هنوز پای را لیست نکرده‌اند و نگرانی‌هایی را در مورد شفافیت و انطباق با مقررات مطرح کرده‌اند.
۴. غیرمتمرکزسازی باید فراتر از یک کلمه کلیدی باشد
در حال حاضر، تیم اصلی پای کنترل قابل توجهی بر شبکه دارد که با اصول غیرمتمرکزسازی مغایرت دارد. اجرای حاکمیت غیرمتمرکز قدرت تصمیم‌گیری را توزیع می‌کند و با روح فناوری بلاک چین همسو می‌شود.
اما حتی اگر تمام این موارد رعایت شود، زمان یک عامل است. از زمان راه‌اندازی شبکه اصلی در اوایل سال ۲۰۲۵، قیمت پای به طور قابل توجهی کاهش یافته و مشارکت کاربران کم شده است. بازسازی حرکت چالش‌برانگیز است.
بدون تغییرات قابل توجه، پای نتورک در خطر محو شدن در فراموشی است و بیشتر به خاطر وعده‌های برآورده نشده‌اش به یاد آورده می‌شود تا دستاوردهایش.
نکات کلیدی درباره پای نتورک که باید بدانید
- پای نتورک به طور رسمی در ۱۴ مارس ۲۰۱۹ یعنی روز پای راه‌اندازی شد که نماد ثابت ریاضی π (۳.۱۴) را نشان می‌دهد.
- پای نتورک از پروتکل اجماع استلار (Stellar Consensus Protocol) استفاده می‌کند که هدف آن بهره‌وری انرژی و غیرمتمرکزسازی است و با اثبات کار انرژی‌بر بیت کوین متفاوت است.
- در حالی که پای نتورک ادعا می‌کند بیش از ۷۰ میلیون کاربر دارد، داده‌های بلاک چین نشان می‌دهد که فقط حدود ۹.۱۱ میلیون کیف پول وجود دارد، با تقریباً ۲۰ هزار فعالیت روزانه.
آینده پای نتورک: چشم‌انداز و پیش‌بینی‌ها
با توجه به روند فعلی، پای نتورک با چالش‌های جدی برای بازیابی اعتماد کاربران و ساخت یک اکوسیستم پایدار مواجه است. قیمت پای نتورک احتمالاً متأثر از پیشرفت‌های فنی و راه‌اندازی کاربردهای واقعی خواهد بود.
برای کسانی که به خرید پای نتورک علاقه‌مند هستند، مهم است که تحقیقات کاملی انجام دهند و خطرات را در نظر بگیرند. برخلاف ارزهای دیجیتال اصلی مانند بیت کوین و اتریوم (ETH)، پای نتورک هنوز یک سرمایه‌گذاری پرخطر محسوب می‌شود.
اگر تیم اصلی پای نتورک بتواند بر چالش‌های فعلی غلبه کند و شفافیت بیشتری ایجاد کند، احتمالاً شانسی برای بقا و رشد خواهد داشت. با این‌حال، مسیر دشواری پیش رو دارد و رقابت در بازار ارزهای دیجیتال شدیدتر از همیشه است.
جمع‌بندی: درس‌های پای نتورک برای آینده ارزهای دیجیتال
پای نتورک، صرف نظر از آینده آن، درس‌های ارزشمندی برای جامعه ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهد. شفافیت، کاربرد واقعی و غیرمتمرکزسازی واقعی عناصر کلیدی موفقیت هر پروژه بلاکچین هستند.
برای سرمایه‌گذاران و کاربران علاقه‌مند به ارزهای دیجیتال نوظهور، داستان پای نتورک یادآوری می‌کند که فراتر از هیجان و وعده‌ها نگاه کنند و به دنبال پروژه‌هایی با برنامه‌های روشن، تیم‌های شفاف و کاربردهای واقعی باشند.
